Trào ngược dạ dày – thực quản là bệnh lý tiêu hóa tiến triển thầm lặng, nhưng có thể để lại nhiều biến chứng nguy hiểm. Việc tìm hiểu các dấu hiệu trào ngược dạ dày – thực quản rất quan trọng, giúp Cô Bác, Anh Chị nhận biết và điều trị bệnh kịp thời, nhằm ngăn ngừa biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe.
Khái quát về trào ngược dạ dày – thực quản
Trào ngược dạ dày – thực quản (Gastroesophageal Reflux Disease – GERD) là tình trạng dịch axit từ dạ dày liên tục trào ngược vào thực quản. Điều này dẫn đến niêm mạc thực quản bị kích ứng, gây ra hàng loạt triệu chứng khó chịu.
Khi có dấu hiệu trào ngược dạ dày – thực quản, Cô Bác, Anh Chị nên đi khám ngay, không nên trì hoãn, tránh tình trạng bệnh kéo dài gây ra biến chứng như viêm thực quản, loét thực quản, Barrett thực quản, hẹp thực quản hoặc thậm chí là ung thư thực quản.
Triệu chứng trào ngược dạ dày – thực quản thường gặp
Nắm rõ biểu hiện của trào ngược dạ dày – thực quản giúp người bệnh có biện pháp phòng ngừa và điều trị kịp thời. Dưới đây là một số triệu chứng của bệnh lý trào ngược dạ dày – thực quản.
10 dấu hiệu trào ngược dạ dày – thực quản thường gặp bao gồm:
- Ợ nóng, ợ chua
- Đau thượng vị (đau bụng trên)
- Đau ngực không do tim (noncardiac chest pain)
- Khó nuốt
- Buồn nôn, nôn
- Nuốt vướng
- Hôi miệng
- Đầy hơi
- Ho kéo dài
- Triệu chứng của bệnh hen suyễn
Ợ nóng, ợ chua
Ợ nóng là cảm giác đau, bỏng rát khó chịu sau xương ức do axit trào ngược từ dạ dày đến thực quản. Tình trạng này chủ yếu xảy ra sau bữa ăn hoặc vào buổi tối. Khi nằm hoặc cuối người xuống thì cảm giác nóng rát ở ngực có thể trở nên nặng hơn.
Cùng với ợ nóng, ợ chua cũng là một dấu hiệu của bệnh trào ngược dạ dày – thực quản. Ợ chua xảy ra khi dịch axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản và khoang miệng. Do chất dịch trào ngược có thức ăn cũ đã bị lên men nên người bệnh cảm thấy chua hoặc đắng miệng khi ợ. Ngoài ra, người bệnh còn có thể gặp triệu chứng đau rát ở ngực, nôn mửa, khó thở hoặc khó nuốt.
Đau thượng vị (đau bụng trên)
Đây là tình trạng đau khó chịu ngay bên dưới xương sườn ở phần bụng trên, đi kèm là cảm giác nóng rát thượng vị do axit trong dạ dày liên tục trào ngược đến thực quản. Ngoài cơn đau thì người bệnh còn cảm thấy khó tiêu, ợ nóng và ho kéo dài, điều này ảnh hưởng rất nhiều đến sinh hoạt hằng ngày.
Vì thế, hãy theo dõi mức độ, tần suất xuất hiện của biểu hiện trào ngược dạ dày – thực quản trên đây và thông báo cho bác sĩ ngay để được chăm sóc y tế kịp thời.
Đau ngực không do tim (noncardiac chest pain)
Bệnh trào ngược dạ dày – thực quản mạn tính là nguyên nhân phổ biến nhất gây triệu chứng đau ngực không do tim (chiếm 50% – 60% trường hợp). Theo đó, người bệnh thường có triệu chứng đau ngực, kèm theo ợ nóng.
Khó nuốt
Triệu chứng của trào ngược dạ dày – thực quản xảy ra liên tục khiến cổ họng của người bệnh kích ứng, từ đó gây ra tình trạng khó nuốt, đau khi nuốt, khó thở và khàn tiếng. Ngoài ra, một số trường hợp, sau khi niêm mạc thực quản lành lại có thể phát triển thành mô sẹo. Các mô sẹo này làm cho thực quản bị thu hẹp lại, dẫn đến bệnh lý hẹp thực quản hoặc nhiều vấn đề tiêu hóa khác.
Buồn nôn, nôn
Buồn nôn và nôn là hai triệu chứng khá phổ biến của người bị trào ngược dạ dày – thực quản. Khi cơ thắt thực quản dưới (LES) ở người bệnh trào ngược dạ dày – thực quản hoạt động không hiệu quả, dịch vị từ dạ dày có thể trào ngược. Từ đó kích thích các cảm giác buồn nôn, nôn. Đồng thời, người bệnh có thể thấy chua hoặc đắng ở miệng.
Nuốt vướng
Axit dạ dày đi vào thực quản có thể gây sưng các mô ở cổ họng, dẫn đến cảm giác như có khối u bị tắc nghẽn tại đây. Nghiên cứu cho thấy trào ngược dạ dày – thực quản là nguyên nhân phổ biến gây ra triệu chứng này. Có đến 23% – 68% bệnh nhân bị nuốt vướng có liên quan đến bệnh lý trào ngược dạ dày – thực quản.
Hôi miệng
Thông thường, khi người bệnh nuốt thức ăn, cơ thắt thực quản dưới bắt đầu giãn ra để cho phép thức ăn đi vào dạ dày và sau đó đóng lại. Tuy nhiên, nếu cơ thắt thực quản dưới không hoạt động bình thường, có thể làm cho các chất trong dạ dày (axit dạ dày, dịch mật, thức ăn khó tiêu) bị trào ngược đến thực quản, cổ họng và khoang miệng. Từ đó gây ra ợ chua, hôi miệng, khiến người bệnh mất tự tin trong giao tiếp.
Đầy hơi
Sự trào ngược của axit dạ dày có thể thúc đẩy quá trình nuốt khí nhiều hơn. Khí được tích tụ trong dạ dày quá mức gây ra ợ chua, đầy hơi, đau khó chịu ở bụng. Ngoài ra, triệu chứng đầy hơi mạn tính cũng có thể liên quan đến tình trạng nhiễm khuẩn Hp.
Ho kéo dài
Theo nghiên cứu của Trường Y thuộc Đại học Bắc Carolina, ước tính 25% trường hợp ho mạn tính có liên quan đến bệnh trào ngược dạ dày – thực quản. Tình trạng ho có thể xảy ra khi axit dạ dày trào ngược lên và đi vào thanh quản hoặc cổ họng. Đây cũng gọi là trào ngược họng – thanh quản (LPR). Tình trạng ho kéo dài là một cơ chế chống tình trạng trào ngược axit.
Ho mạn tính do bệnh trào ngược dạ dày – thực quản thường biểu hiện như sau:
- Ho chủ yếu vào ban đêm hoặc sau bữa ăn.
- Ho khi người bệnh đang nằm.
Ho dai dẳng ngay cả khi người bệnh không bị hen suyễn, không hút thuốc,…
Triệu chứng của bệnh hen suyễn
Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, bệnh trào ngược dạ dày – thực quản và hen suyễn có liên hệ mật thiết với nhau. Trào ngược dạ dày – thực quản có thể gây ra các triệu chứng gần giống với bệnh hen suyễn (như khó thở, thở khò khè, tức ngực,…). Đồng thời, những bệnh nhân hen suyễn có nguy cơ mắc bệnh trào ngược dạ dày – thực quản cao hơn. Và cũng như bệnh trào ngược dạ dày – thực quản là yếu tố làm trầm trọng bệnh hen suyễn thêm trầm trọng hơn.
Đối với trường hợp này, người bệnh cần tham khảo ý kiến của bác sĩ về phương pháp điều trị tốt nhất, đồng thời chú ý sinh hoạt hợp lý, tránh thức ăn béo, rượu, bia, thuốc lá có nguy cơ gây trào ngược.
Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày – thực quản
Tình trạng trào ngược dạ dày – thực quản có thể đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Bệnh lý không chỉ xảy ra ở người lớn tuổi mà cả ở người trẻ tuổi.
Một số yếu tố nguy cơ và nguyên nhân gây bệnh trào ngược dạ dày – thực quản:
- Thừa cân, béo phì.
- Hút thuốc lá.
- Uống rượu, bia.
- Chế độ ăn uống không khoa học, chứa nhiều món cay hoặc thực phẩm giàu chất béo.
- Tác dụng phụ của một số thuốc.
- Mang thai.
- Căng thẳng, lo lắng quá mức.
- Một số bệnh lý khác như rối loạn mô liên kết.
Làm gì khi có biểu hiện trào ngược dạ dày – thực quản?
Khi gặp phải dấu hiệu bệnh trào ngược dạ dày – thực quản, bệnh nhân cần chủ động đi khám với bác sĩ để được kiểm tra và điều trị. Ngoài ra, trong sinh hoạt thường ngày, bác sĩ có thể đưa thêm lời khuyên về việc nên và không nên làm gì để cải thiện tình trạng bệnh tốt hơn, cụ thể:
Không nên
Để dấu hiệu trào ngược dạ dày – thực quản không trở nên nặng hơn, người bệnh cần hạn chế những điều sau đây.
Những điều không nên làm khi bị trào ngược dạ dày – thực quản:
- Không hút thuốc lá hoặc uống quá nhiều rượu bia.
- Không ăn trong vòng 3 đến 4 giờ trước khi ngủ.
- Không mặc quần áo bó sát quanh eo.
- Không sử dụng thức ăn, đồ uống kích thích đến dạ dày như thực phẩm chiên xào, sữa nguyên kem, trái cây nhiều axit (bưởi, chanh, cam, quýt), tỏi, hành tây, socola,…
Không tự ý ngừng sử dụng bất kỳ loại thuốc theo toa nào khi chưa được sự đồng ý của bác sĩ.
Nên
Để giảm bớt biểu hiện của trào ngược dạ dày – thực quản, bệnh nhân nên tuân thủ những điều sau đây.
Những điều nên làm khi bị trào ngược dạ dày – thực quản:
- Xây dựng chế độ ăn phù hợp, ưu tiên thực phẩm hỗ trợ kiểm soát trào ngược dạ dày – thực quản như măng tây, súp lơ trắng, khoai tây, gừng, bột yến mạch, thịt nạc, trái cây không thuộc họ cam quýt.
- Chia bữa ăn thành nhiều bữa nhỏ, mỗi bữa ăn một ít để không tạo áp lực lớn cho dạ dày.
- Nâng cao đầu giường khoảng 10 – 20cm, kết hợp nằm nghiêng bên trái.
- Kiểm soát căng thẳng, thư giãn tinh thần.
- Giảm cân theo hướng dẫn của bác sĩ nếu như bị thừa cân – béo phì.
> Tham khảo thêm: Trào ngược dạ dày nên ăn gì?
Mời các Cô Chú, Anh Chị tìm hiểu thêm về bệnh:
Tại Doctor Check – Trung tâm Nội soi và Chẩn đoán bệnh lý tiêu hóa uy tín tại TPHCM, quy trình nội soi dạ dày được diễn ra đồng thời với 4 phương pháp:
- Sử dụng máy nội soi tiên tiến hiện nay với độ phóng đại 100 – 135 lần, giúp Bác sĩ đánh giá chính xác tổn thương và giúp sinh thiết đúng vị trí tổn thương trong dạ dày.
- Chế độ nhuộm ảo (NBI) giúp nổi bật cấu trúc mạch máu và bề mặt niêm mạc dạ dày, từ đó hỗ trợ Bác sĩ nhận ra các dạng tổn thương để có chẩn đoán chính xác về bệnh lý Khách hàng gặp phải.
- Cam kết thời gian quan sát ít nhất 7 phút, đồng thời chụp ít nhất 22 tấm hình tại vị trí có nguy cơ tổn thương cao.
- Màn hình nội soi hiện đại, có độ phân giải 4K cho hình ảnh sắc nét, giúp Bác sĩ nhận diện tổn thương và chẩn đoán bệnh lý chính xác.
Cùng với phương pháp Nội Soi Không Đau (Nội Soi Tiền Mê) – được khuyến cáo theo Hội Tiêu Hóa Hoa Kỳ và Đồng Thuận Châu Á để tăng tỷ lệ phát hiện tổn thương, phòng khám tiêu hóa Doctor Check cam kết hiệu quả khám ra bệnh với tỷ lệ chính xác 90% – 95% và tầm soát ung thư chính xác đến 95% – 99%.
Đặc biệt, khi đăng ký dịch vụ nội soi dạ dày tại Doctor Check, Quý khách cũng được thăm khám trực tiếp từ đội ngũ Bác sĩ nhiều kinh nghiệm, giỏi chuyên môn đến từ bệnh viện lớn đầu ngành. Bác sĩ sau khi thực hiện các bước chẩn đoán, tìm ra được nguyên nhân sẽ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp cho bệnh nhân theo Guideline và kê đơn thuốc brandname chính hãng. Đồng thời, tư vấn chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học để ngăn ngừa triệu chứng trào ngược dạ dày – thực quản tái phát hoặc nặng hơn. Phòng khám làm việc sớm từ 6h – 15h, giúp Khách hàng ở tỉnh xa được thăm khám, hoàn tất và về ngay trong ngày. Vì vậy, nếu đang có dấu hiệu của bệnh trào ngược dạ dày – thực quản thì người bệnh hãy sớm đặt lịch khám với bác sĩ tại đây: Đặt lịch khám.
Tóm lại, ngay khi xuất hiện triệu chứng trào ngược dạ dày – thực quản, người bệnh cần đến ngay bệnh viện/phòng khám dạ dày uy tín để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Ngoài ra, trong sinh hoạt hằng ngày, bệnh nhân nên xây dựng chế độ ăn khoa học, hạn chế rượu bia, thuốc lá thư giãn tinh thần để giảm nhẹ dấu hiệu của trào ngược dạ dày – thực quản.
Mời Cô Chú, Anh Chị tìm hiểu thêm về bệnh trào ngược dạ dày:
Câu hỏi thường gặp
Tại sao trào ngược dạ dày gây Viêm thanh quản?
Tình trạng trào ngược axit dạ dày có thể làm tổn thương dây thanh quản, và nếu kéo dài có thể gây viêm thanh quản. Một số triệu chứng đi kèm mà người bệnh có thể gặp là đau họng, khàn giọng, ho kéo dài,…
Làm gì để khắc phục hôi miệng do trào ngược dạ dày – thực quản?
Cô chú, anh chị nên gặp bác sĩ để được tư vấn phương pháp điều trị triệu chứng này, đồng thời đưa ra lời khuyên về thói quen sinh hoạt và chế độ ăn uống khoa học, giúp giảm các cơn trào ngược dạ dày – thực quản.
Trào ngược dạ dày – thực quản khi nào cần phẫu thuật?
Theo khuyến cáo, người bệnh bị viêm trào ngược dạ dày – thực quản độ C hoặc D thì cần thực hiện phẫu thuật nhằm chống trào ngược axit, bao gồm một số phương pháp như phẫu thuật để củng cố cơ vòng thực quản dưới (fundoplication nissen) hay là thủ thuật tạo mô sẹo trong thực quản (stretta).
Tài liệu trực tuyến
- Mayo Clinic Staff. Gastroesophageal reflux disease (GERD). 04 01 2023 https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/gerd/symptoms-causes/syc-20361940
- Cleveland Clinic. Heartburn. 19 01 2023. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9617-heartburn-overview
- Mayo Clinic Staff. Heartburn. 13 05 2022 https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/heartburn/symptoms-causes/syc-2037322
- Judith Marcin. What’s Causing My Epigastric Pain and How Can I Find Relief. 08 03 2019 https://www.healthline.com/health/epigastric-pain#acid-reflux
- Cleveland Clinic. Noncardiac Chest Pain 04 04 2022 https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15851-gerd-non-cardiac-chest-pain
- Sara Minnis. Difficulty Swallowing (Dysphagia) Due to Acid Reflux. 29 09 2018. https://www.healthline.com/health/gerd/dysphagia
- Nicole Leigh Aaronson. What Causes a Lump in Your Throat. 19 02 2023 https://www.healthline.com/health/lmp-in-throat
- Judith Marcin. Acid Reflux and Bad Breath. 08 07 2017 https://www.healthline.com/health/gerd/bad-breath
- Mayo Clinic Staff. Belching, gas and bloating: Tips for reducing them. 06 01 2022 https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/gas-and-gas-pains/in-depth/gas-and-gas-pains/art-20044739
- Judith Marcin. Can Acid Reflux Cause Gas. 16 12 2018. https://www.healthline.com/health/gerd/gas
- NHS. Bloating. 03 03 2022 https://www.nhs.uk/conditions/bloating/
- Suzanne Falck. What’s the connection between acid reflux and coughing. 19 02 2017 https://www.medicalnewstoday.com/articles/315888
- Judith Marcin. Acid Reflux and Coughing. 04 04 2023. https://www.healthline.com/health/gerd/coughing
- Aboutgerd. Laryngeal Pharyngeal Reflux. 12 04 2023. https://aboutgerd.org/signs-and-symptoms/laryngeal-pharyngeal-reflux/
- Mayo Clinic Staff. Asthma and acid reflux: Are they linked? 30 03 2023 https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/asthma/expert-answers/asthma-and-acid-reflux/faq-20057993
- NHS. Heartburn and acid reflux. 09 09 2020 https://www.nhs.uk/conditions/heartburn-and-acid-reflux/
- Lisa Hodgson. Foods to Help Your Acid Reflux 07 09 2021 https://www.healthline.com/health/gerd/diet-nutrition
- Youssef (Joe) Soliman, MD. Sore throat and acid reflux: What is the link. 13 03 2023 https://www.medicalnewstoday.com/articles/315066
- WebMD Editorial Contributors. GERD. 18 19 2022 https://www.webmd.com/heartburn-gerd/guide/reflux-disease-gerd-1
